Związki starosądeckich klarysek z parafią św. Wawrzyńca w Biegonicach od XIII do XVIII w.

Marek Smoła

doi:10.5604/01.3001.0015.8114

Authors

Marek Smoła University of Applied Sciences in Tarnow, Poland https://orcid.org/0000-0002-0182-6256

DOI:

https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.8114

Keywords:

Nowy Sącz Region, Nowy Sącz – Biegonice, St. Lawrence Parish, Poor Clare Order in Stary Sącz, farm

Abstract

The article discusses the relations of the Order of Poor Clare in Stary Sącz with the Parish of St. Lawrence in Nowy Sącz—Biegonice founded by Saint Kinga of Poland, the abbess of the Order. The Parish of St. Lawrence is currently the oldest parish in the city. The relations were of legal, economic, ministerial and personal nature. The Order was in possesssion of a wealthy farm (grange, manor) in the village of Biegonice until the Austrian times. Moreover, during the Old Polish period, the Order—represented by abbesses—had the right of patronage (jus patronatus), involving financial maintenance of the parochial church as well as the privilage of the appointment of the parish priest. In turn, parish priests were the confessors for the nuns of the Order. The discussed issues are a solid illustration of various social, legal and economic phenomena in the Old Polish period.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Archiwum Diecezji Tarnowskiej [ADT] Google Scholar

Akta lokalne — Biegonice, Księga chrztów 1738; Księga Inwentarzy Kościelnych; Księga ślubów 1738; Księga zmarłych 1738. Google Scholar

Archiwum Klasztoru Klarysek Starosądeckich [AKKS] Google Scholar

Inwentarz wsi wszystkich do konwentu Staro Sandeckiego (…) należących (…) z 9 października 1698 r., [w:] Inwentarz dóbr starosądeckich R.P. 1706, [rkps], s. 128, [sygn. Gr/a-2]. Google Scholar

Księga przywilejów (Inventario bonorum) [1661 r.], [rkps], [sygn. Gr/a-1]. Google Scholar

Archiwum Kurii Metropolitarnej w Krakowie [AKMK] Google Scholar

AOff, t. 87; t.106; t. 107; t. 116; t. 119; t. 120; t. 162; t. 163; t. 193 Google Scholar

AVCap, t. 1; t. 5. Google Scholar

Tabele Załuskiego, t. 12, tab. 32. Google Scholar

Archiwum Parafii Biegonice [APB] Google Scholar

Akta gospodarcze, Copia donationis agrorum Niwy Wójtowskie (…). Extractum ex libris Curiae Monasteri Antique Sandec Privilegii (…), [kopia rękopiśmienna z 1878 roku], [sygn. IX/97]. Google Scholar

Akta gospodarcze, Relacja ks. Sitowskiego [przed 1775 r.], [rkps], [sygn. IX/89]. Google Scholar

A. Niemiec, Historia parafii Biegonice [rkps]. Google Scholar

Elenchus omnium parachorum, [wersja II, ok. 1850]. Google Scholar

Inwentarze parafialne, Inventarium Parochialis Biegunicensis tituli S. Laurentii Dioecesis Cracoviensis Decanatus Sandecensis (…) in circulo Velicensis districtu Sandecensis [brak daty, zapewne ok. 1775], [sygn. XXVIII/40]. Google Scholar

Źródła drukowane Google Scholar

Kodeks dyplomatyczny Małopolski, t. 2, 1153-1333, [dalej:] KDM, [wyd.] F. Piekosiński, [w:] Monumenta Medii Aevi Historica res gestas Poloniae illustrantia, t. 9, Cracoviae 1886. Google Scholar

Stanisława Tomkowicza inwentarz zabytków powiatu sądeckiego [z rękopisów Autora wydali i własnymi komentarzami opatrzyli Piotr i Tadeusz Łopatkiewiczowie], Kraków 2007. Google Scholar

Opracowania Google Scholar

Abraham W., Początki prawa patronatu w Polsce, Lwów 1889. Google Scholar

Dymnicka H., Komorowski Adam Ignacy, [w:] Polski słownik biograficzny, red. E. Rostworowski, t. 13, s. 405–407. Google Scholar

Janota E., Przewodnik w wycieczkach na Babią Górę, do Tatr i Pienin, Kraków 1860. Google Scholar

Kiryk F., Dzieje miasta w okresie staropolskim, [w:] Dzieje miasta Starego Sącza od czasów najdawniejszych do 1939 roku, red. H. Barycz, Stary Sącz 2007, s. 49–128. Google Scholar

Kiryk F., Zarys dziejów latyfundium starosądeckiego, [w:] Dzieje miasta Starego Sącza od czasów najdawniejszych do 1939 roku, red. H. Barycz, Stary Sącz 2007, s. 129–187. Google Scholar

Kowalska B., Biskup krakowski Paweł z Przemankowa a klasztor klarysek w Starym Sączu, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie”, seria: Zeszyty Historyczne 2009, z. 10, s. 29–42. Google Scholar

Kumor B., Dzieje diecezji krakowskiej, t. 4, Kraków 2003. Google Scholar

Leśniak J., Biegonice w służbie św. Floriana, Nowy Sącz 2014. Google Scholar

Litak S., Parafie w Rzeczpospolitej w XVI–XVIII wieku, Lublin 2004. Google Scholar

Nowak T., Nowy Sącz i Sądeczyzna w latach potopu szwedzkiego (1655–1657), „Rocznik Sądecki” 1972, t. 13, s. 19–39. Google Scholar

Różański M., Patronat parafii w dekanacie szadkowskim w drugiej połowie XVIII w., „Biuletyn Szadkowski” 2010, t. 10, s. 103–116. Google Scholar

Smoła M., Dzieje parafii p.w. św. Wawrzyńca w Nowym Sączu — Biegonicach. Środowisko — kościół — życie parafialne, t. 1–2, Tarnów 2019. Google Scholar

Smoła M., Proboszczowie parafii św. Wawrzyńca w Biegonicach w okresie staropolskim. Przyczynek do dziejów duchowieństwa Sądecczyzny, „Saeculum Christianum” 2019, t. 26, nr 2, s. 147–161. Google Scholar

Sygański J., Arendy klasztoru starosandeckiego w XVI i XVII wieku, Lwów 1904. Google Scholar

Szady B., Prawo patronatu w Rzeczpospolitej w czasach nowożytnych, Lublin 2003. Google Scholar

Szczepaniak J., Duchowieństwo diecezji krakowskiej w XVIII wieku. Studium prozopograficzne, Kraków 2010. Google Scholar

Tylus S., Fundacje kościołów parafialnych w średniowiecznej archidiecezji lwowskiej, Lublin 1999. Google Scholar

Wasiak A., Konfederacja barska na Sądecczyźnie, Nowy Sącz 1994. Google Scholar

Wierzbicki P., Obraz szkód poczynionych w powiecie sądeckim przez wojska Rzeczypospolitej i chorągwie prywatne w latach 1702–1703 — wypisy z akt grodzkich sądeckich, „Almanach Sądecki” 2003, t. 12, nr 3(44), s. 11–22. Google Scholar

Wiśniowski E., Parafie w średniowiecznej Polsce, Lublin 2004. Google Scholar

Wiśniowski E., Rozwój organizacji parafialnej w Polsce do czasów reformacji, [w:] Kościół w Polsce, red. J. Kłoczowski, t. 1, Kraków 1966, s. 237–372. Google Scholar

Witowski W., Biegonice. Zarys dziejów parafii św. Wawrzyńca, Nowy Sącz 2014. Google Scholar

Witowski W., Dzieje duszpasterstwa i duszpasterzy w Biegonicach. Od powstania parafii do wybuchu drugiej wojny światowej (1269–1939), Lublin 2020. Google Scholar

Witowski W., Proboszczowie kanonii w Biegonicach, „Tarnowskie Studia Teologiczne” 2018, t. 37, nr 1–2, s. 111–127. Google Scholar