Wykorzystanie instrumentów pochodnych w celu ograniczania zmienności wyniku finansowego przedsiębiorstw

Bogusław Wacławik

doi:10.55225/pel.490

Autor

Bogusław Wacławik Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie https://orcid.org/0000-0002-2583-2386

DOI:

https://doi.org/10.55225/pel.490

Słowa kluczowe:

hedging, instrumenty pochodne, Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (MSSF), hedging, instrumenty pochodne, MSSF, wynik finansowy.

Abstrakt

Cel: Celem artykułu jest przedstawienie istoty instrumentów pochodnych, ich wykorzystania w celu zabezpieczenia się przed ryzykiem finansowym oraz wskazanie roli jaką pełnią w ograniczaniu zmienności wyniku finansowego na poziomie netto w sytuacji istotnego odziaływania ryzyka finansowego na przedsiębiorstwo.
Materiały i metody: Aby zweryfikować postawione w artykule hipotezy, zastosowano następujące metody badawcze: krytyczną analizę krajowej i zagranicznej literatury przedmiotu, analizę kwartalnych sprawozdań finansowych 241 spółek z sektora niefinansowego notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie z lat 2016–2019. Do próby badawczej włączono te przedsiębiorstwa, w których ryzyko finansowe wywierało istotny wpływ na wyniki finansowe. Materiał empiryczny poddano analizie statystycznej, przy wykorzystaniu takich metod, jak: testy średnich oraz analiza regresji wielorakiej.
Rezultaty: Badania przeprowadzone z wykorzystaniem metod statystycznych wykazały, że stosowanie przez przedsiębiorstwa instrumentów pochodnych do zabezpieczania się przed ryzykiem finansowym przyczynia się do obniżenia zmienności wyniku finansowego (statystyczna istotność).
Wnioski: Przedsiębiorstwa powinny stosować instrumenty pochodne w celu zabezpieczania się przed ryzykiem zmian cen surowców, towarów, kursów walutowych czy stóp procentowych. Stosowanie hedgingu wywiera pozytywny wpływ na raportowane wyniki finansowe. Stosowanie instrumentów pochodnych przyczynia się również do lepszego zarzadzania przepływami pieniężnymi, co jest szczególnie ważne w okresach istotnych turbulencji na rynkach światowych.

Statystyka pobrań

Statystyki pobrań nie są jeszcze dostępne

Bibliografia

Alam, A., Afza, T. (2017). Impact of derivative usage on firm’s risk and value: A comparative analysis of Pakistan and Malaysia. Argumenta Oeconomica, 1(38), 221–242. DOI: 10.15611/aoe.2017.1.08. DOI: https://doi.org/10.15611/aoe.2017.1.08 Google Scholar

Alkebäck, P., Hagelin, N., Pramborg, B. (2006). Derivative usage by non-financial firms in Sweden 1996 and 2003: What has changed? Managerial Finance, 32(2), 101–114. DOI: 10.1108/0307435061064189. DOI: https://doi.org/10.1108/0307435061064189 Google Scholar

Barton, J. (2001). Does the use of financial derivatives affect earnings management decisions? The Accounting Review, 76(1), 1–26. DOI: 10.2139/ssrn.206869. DOI: https://doi.org/10.2308/accr.2001.76.1.1 Google Scholar

Bartram, S.M., Brown, G.W., Conrad, J. (2011). The effects of derivatives on firm risk and value. Journal of Financial and Quantitative Analysis, 46(4), 967–999. DOI: 10.1017/S0011209011000275. DOI: https://doi.org/10.1017/S0022109011000275 Google Scholar

Bednarski, R., Baryś, A. (2007). Wpływ zarzadzania ryzykiem finansowym na wartość firmy: analiza teoretycznych przesłanek wpływu zarządzania ryzykiem na wartość firmy. Acta Universitatis Lodziensis: Folia Oeconomica, 209, 25–35. Google Scholar

Beneda, N. (2013). The impact of hedging with derivative instruments on reported earnings volatility. Applied Financial Economics, 23(2), 165–179. DOI: 10.1080/09603107.2012.709599. DOI: https://doi.org/10.1080/09603107.2012.709599 Google Scholar

Berkman, H., Bradbury, M., Magan, S. (1997). An international comparison of derivatives use. Financial Management, 26(4), 69–73. DOI: 10.2307/3666128. DOI: https://doi.org/10.2307/3666128 Google Scholar

Campbell, J.L., Cao, S., Chang, H.S., Chiorean, R. (2023). The implications of firms’ derivatives use on the frequency and usefulness of management earnings forecasts. Contemporary Accounting Research. DOI: 10.1111/1911-3846.12883. DOI: https://doi.org/10.1111/1911-3846.12883 Google Scholar

Czekaj, J., Dresler, Z. (2002). Zarządzanie finansami przedsiębiorstw: podstawy teorii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Google Scholar

Damodaran, A. (2017). Finanse korporacyjne: teoria i praktyka. Gliwice: Wydawnictwo Helion. Google Scholar

Doman, M., Doman, R. (2009). Modelowanie zmienności i ryzyka: metody ekonometrii finansowej. Warszawa: Oficyna a Wolters Kluwer business. Google Scholar

Firlej, K.A. (2011). Źródła i przebieg kryzysu finansowego w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej. Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy, 4, 179–191. Google Scholar

Firlej, K.A. (2016). Programowanie rozwoju innowacyjności jako instrument podnoszenia konkurencyjności regionów w Polsce na tle Unii Europejskiej. Kraków: Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Google Scholar

Glaum, M., Klöcker, A. (2011). Hedge accounting and its influence on financial hedging: when the tail wags the dog. Accounting and Business Research, 41(5), 459–489, DOI: 10.1080/00014788.2011.573746. DOI: https://doi.org/10.1080/00014788.2011.573746 Google Scholar

Greenspan, A. (2008). The Age of Turbulence: Adventures in a New World. London: Penguin Books. Google Scholar

Hagelin, N., Holmén, M., Knopf, J., Pramborg, B. (2007). Managerial stock options and the hedging premium. European Financial Management, 13(4), 721–741. DOI: 10.1111/j.1468-036X.2007.00380.x DOI: https://doi.org/10.1111/j.1468-036X.2007.00380.x Google Scholar

Jajuga, K. (2019). Koncepcja ryzyka i proces zarządzania ryzykiem – wprowadzenie. In: Jajuga K. (red.). Zarządzanie ryzykiem. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Google Scholar

Jajuga, K. (red.). (2007). Zarządzanie ryzykiem. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Google Scholar

Jorion, P. (2007). Financial Risk Manager: Handbook. New Jersey: John Wiley & Sons. Google Scholar

Nisson, S. (1996). Świece i inne japońskie techniki analizowania wykresów. Warszawa: Wig-Press. Google Scholar

Nowak, E. (2017). Ryzyko kosztów i koszty ryzyka. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 4(88), 511–518. DOI: 10.18276/frfu.2017.88/1-49. DOI: https://doi.org/10.18276/frfu.2017.88/1-49 Google Scholar

Özek, P. (2016). An empirical investigation on the use of derivative instruments by industrial firms in Turkey. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 14(8), 173–187. DOI: 10.14784/jfrs.23358. DOI: https://doi.org/10.14784/jfrs.23358 Google Scholar

Paligorova, T., Staskow, R. (2014). The use of financial derivatives by Canadian firms. Bank of Canada Review, Autumn, 47–54. Available at: https://www.bankofcanada.ca/wp-content/uploads/2014/11/boc-review-autumn14-paligorova.pdf. Google Scholar

Peery, G.F. (2012). The Guide to Derivatives and Futures. New Jersey: John Wiley & Sons. DOI: https://doi.org/10.1002/9781119200291 Google Scholar

Phua, L.K., Lok, C.-L., Chua, Y.X., Lim, T.-C. (2021). Earnings volatility, the use of financial derivatives and earnings management: Evidence from an emerging market. Malaysian Journal of Economic Studies, 58(1), 1–20. DOI: 10.22452/MJES.vol58no1.1. DOI: https://doi.org/10.22452/MJES.vol58no1.1 Google Scholar

Socik, A. (2000). Przedsiębiorstwo a ryzyko – podejście praktyczne. Rynek Terminowy, nr 10. Google Scholar

Szmelter, M. (2013). Tendencje na światowym rynku pochodnych instrumentów finansowych. Zarządzanie i Finanse, 2(4), 443–454. Google Scholar

Szopa, A. (2013). Podstawy inżynierii finansowej. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Wolters Kluwer business. Google Scholar

Wacławik, B. (2014). Aspekty ekonomiczno-finansowe czynności prawnych. Warszawa–Zielonka: Wydawnictwo BMT Erida. Google Scholar

Wędzki, D. (2002). Strategie płynności finansowej przedsiębiorstwa: przepływy pieniężne a wartość dla właścicieli. Kraków: Oficyna Ekonomiczna. Google Scholar

Whiley, R.E. (2006). Derivatives: Market, Valuation and Risk Management. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons. Google Scholar

Zawiła-Niedźwiecki, J. (2013). Zarządzanie ryzykiem operacyjnym w zapewnianiu ciągłości działania organizacji. Kraków–Warszawa: Wydawnictwo edu-Libri. Google Scholar

Zhang, H. (2009). Effect of derivative accounting rules on corporate risk management behavior. Journal of Accounting and Economics, 47(3), 244–264. DOI: 10.1016/j.jacceco.2008.11.007. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jacceco.2008.11.007 Google Scholar