The exclusivity of artistic experience

Authors

DOI:

https://doi.org/10.55225/hcs.540

Keywords:

exclusivism, experience, Dionysian, artistry, stately

Abstract

If art were open to the public, it would cause irreparable damage - to paraphrase one of the most important philologists of the modern era, Friedrich Nietzsche. The thoroughly experimental nature of art, which oscillates around uncertainty and aimlessness, effectively prevents it from being accessible to everyone. The popularization of the work of art remains a socially harmful assumption, as it leads to the self-destruction of ‘mediocre nature’. The exclusivism of the artistic experience vouches for the identity of brave personalities ready for numerous sacrifices and dangers. The boundary between madness and a state of inspiration is very thin. Crossing it requires extraordinary sensitivity and subtlety. In his work ‘On Love’, Stendhal, in the spirit of aristocratic chauvinism, states: “despite my many efforts, I cannot give ears to the deaf and eyes to the blind”. Thus, the psychagogy of artistry is a paradoxical endeavour and the result of misunderstandings arising from the pushing of an educational model founded on absolutist egalitarianism. At the same time, the artistic experience excludes no one and nothing - for it is a kind of the most exquisite apologia of Life. In the creative act, a particular kind of activity, thoroughly sporadic and rare, readiness for the New takes centre stage. Unpredictability, which frightens most, is the highest kind of inspiration for the creator. For something to come into being par excellence, it cannot pre-exist, even in a supernatural reality. Nor can it be pre-conceived if it is to be unique. And this already escapes all rules. Man believes in truth, the artist in the World — the abode of the mysterious.

Downloads

Download data is not yet available.

Barthes R., Mitologie, tłum. A. Dziadek, Warszawa 2008.   Google Scholar

Barthes R., Przyjemność tekstu, tłum. A. Lewańska, Warszawa 1997.   Google Scholar

Bataille G., Doświadczenie wewnętrzne, tłum. O. Hedemann, Warszawa 1998.   Google Scholar

Bataille G., Literatura a zło, tłum. M. Wodzyńska-Walicka, Kraków 1992.   Google Scholar

Benisz H., Estetyka Nietzschego jako nowa filozofia człowieka, „Przegląd Filozoficzny” 1998, r. 7, nr 4 (28), https://pf.uw.edu.pl/images/NUMERY_PDF/028/PF_1998-R7_4_03_Benisz-H_Estetyka.pdf [dostęp: 10 maja 2023 r.].   Google Scholar

Brzozowski S., Kultura i życie. Zagadnienia sztuki i twórczości w walce o światopogląd, Wydawnictwo Instytutu Literackiego, Warszawa 1936.   Google Scholar

Carlyle T., Bohaterowie, tłum. T. Macios, Kraków 2006.   Google Scholar

Chmielowski F., Sztuka i doświadczenie, „Estetyka i Krytyka” 2005–2006, nr 9/10, s. 63–75, https://pjaesthetics.uj.edu.pl/documents/138618288/139072857/eik_9-10_5.pdf/2c71b0e0-1c13-435e-8618-72cccc9508e1 [dostęp: 22 marca 2023 r.].   Google Scholar

Chodkowski R., Widownia antycznego teatru greckiego, „Roczniki Humanistyczne” 2001, t. 49, z. 3, s. 61–93, https://bibliotekanauki.pl/articles/1954797.pdf, [dostęp: 23 maja 2023 r.].   Google Scholar

Dankowska J., Miejsce muzyki w filozofii Fryderyka Nietzschego, „Estetyka i Krytyka”   Google Scholar

, t. 1, nr 1, s. 24, https://pjaesthetics.uj.edu.pl/documents/138618288/   Google Scholar

/EiK01_02_Dankowska.pdf/7d9b86be-58fe-44d9-961e-f257723db2a8 [dostęp: 20.04. 2023].   Google Scholar

Deleuze G., Nietzsche, tłum. B. Banasiak, Warszawa 2000.   Google Scholar

Domeracki P., Elzenbergowski arystokratyzm ducha, [w:] Elzenberg — tradycja i współczesność, red. W. Tyburski, R. Wiśniewski, Toruń 2009, https://repozytorium.umk.pl/bitstream/handle/item/1120/DOMERACKI%20Piotr%20-%20Elzenbergowski%20arystokratyzm%20ducha.pdf?sequence=1, [dostęp: 15 kwietnia 2023 r.].   Google Scholar

Gombrowicz W., Dzienniki 1953–1969, Kraków 2007.   Google Scholar

Górska I., Doświadczenie jako próba dzieła — próba siebie, „Pamiętnik Literacki” 2012, nr 2, s. 115–139, http://rcin.org.pl/Content/63752/PDF/WA248_81711_P-I-30_gorska-doswiadczenie_o.pdf [dostęp: 22 marca 2023 r.]. DOI: https://doi.org/10.18318/pl.2012.2.6   Google Scholar

Harrison J.E., Religion of Ancient Greece, Londyn 1913.   Google Scholar

Jaspers K., Rozum i egzystencja. Nietzsche a chrześcijaństwo, Warszawa 1991.   Google Scholar

Klossowski P., Nietzsche i błędne koło, tłum. B. Banasiak i K. Matuszewski, Warszawa 1996.   Google Scholar

Kłosiewicz O., Literatura jako doświadczenie magiczne w ujęciu estetyki i antropologii kultury, Warszawa 2013, https://depotuw.ceon.pl/bitstream/handle/item/344/doktorat.olga_k%C5%82osiewicz.pdf?sequence=1 [dostęp: 9 maja 2023 r.].   Google Scholar

Kumaniecki K., Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1964.   Google Scholar

Lautréamont C., Pieśni Maldorora i Poezje, tłum. M. Żurowski, Warszawa 1976.   Google Scholar

Lichtenberg G.C., Philosophical Writings, Albany 2012.   Google Scholar

Machiavelli N., Il principe, rozdz. XXV, 1814.   Google Scholar

Michels S., Nietzsche and the Religion of the Future, „Animus: A Philosophical Journal for Our Time” 2004, nr 9, s. 52–72, https://digitalcommons.sacredheart.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1017&context=gov_fac [dostęp: 7 września 2022 r.].   Google Scholar

Mikołejko Z., Mity tradycjonalizmu integralnego. Julius Evola i kultura religijno-filozoficzna prawicy, Warszawa 1998, https://bibliotekanauki.pl/books/1365644.pdf [dostęp: 26 maja 2023 r.].   Google Scholar

Nietzsche F., Nachlaß 1884–1885, tłum. G. Kowal, Warszawa 2011.   Google Scholar

Nietzsche F., Pisma pozostałe, tłum. B. Baran, Kraków 2004.   Google Scholar

Nietzsche F., Wędrowiec i jego cień, tłum. R. Mitoraj, Kraków 2005.   Google Scholar

Nietzsche F., Wiedza radosna, tłum. M. Łukasiewicz, A. Kopacki, L. Staff, Gdańsk 2008.   Google Scholar

Nietzsche F., Wola mocy, tłum. K. Drzewiecki, S. Frycz, Kraków 2011.   Google Scholar

Pieniążek P., Suwerenność a nowoczesność. Z dziejów poststrukturalistycznej recepcji myśli Nietzschego, Łódź 2006.   Google Scholar

Prusik W., Sztuka i mistyka: ekspresja jako artystyczne doświadczenie absolutu, „Analiza i Egzystencja” 2013, nr 21, s. 131–147, https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Analiza_i_Egzystencja/Analiza_i_Egzystencja-r2013-t21/Analiza_i_Egzystencja-r2013-t21-s131-147/Analiza_i_Egzystencja-r2013-t21-s131-147.pdf [dostęp: 22 maja 2023 r.].   Google Scholar

Rochefoucauld F. de La, Maksymy i rozważania moralne, tłum. T. Boy-Żeleński, Kraków 2004.   Google Scholar

Różewicz T., Poezja, dramat, proza, Wrocław 1973.   Google Scholar

Sandauer A., Liryka i logika. Wybór pism krytycznych, Warszawa 1969.   Google Scholar

Stendhal, Czerwone i czarne, tłum. T. Boy-Żeleński, wolnelektury.pl, http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/stendhal-czerwone-i-czarne [dostęp: 30 maja 2023 r.].   Google Scholar

Stendhal, O miłości, tłum. T. Boy-Żeleński, wolnelektury.pl, https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/stendhal-o-milosci.html [dostęp: 30 maja 2023 r.].   Google Scholar

Stendhal, Pustynia parmeńska, tłum. T. Boy-Żeleński, Warszawa 2018.   Google Scholar

Tukidydes, Wojna peloponeska, tłum. K. Kumaniecki, Warszawa 1953.   Google Scholar

Published

2023-12-21

How to Cite

Borkowski, M. (2023). The exclusivity of artistic experience. Humanities and Cultural Studies, 4(2), 7–30. https://doi.org/10.55225/hcs.540

Issue

Section

Original articles