Apoteoza śląskiego górnika: scapegoating w "Paciorkach jednego różańca" Kazimierza Kutza
Scapegoating in "The Beads of One Rosary"
DOI:
https://doi.org/10.55225/hcs.547Słowa kluczowe:
kozioł ofiarny, wiktymizacja, Kazimierz Kutz, René GirardAbstrakt
Trzecia część legendarnej Trylogii śląskiej w reżyserii Kazimierza Kutza, Paciorki jednego różańca, jest kroniką burzenia nie tylko historycznej architektury Giszowca (Katowice), ale także tragicznego upadku głównego bohatera filmu, emerytowanego górnika i przodownika pracy, Karola Habryki. Poniższy artykuł analizuje jego status jako nie-mitycznego ale nie-czystego kozła ofiarnego, a zatem ofiary zbiorowych, a zarazem skutecznych, prześladowań ze strony reżimu komunistycznego w Polsce. W świetle girardowskiej teorii wiktymizacji, zwłaszcza w odniesieniu do biblijnej opowieści o Hiobie, śmierć Habryki przywraca pokój w społeczności pełnej niezgody, co prowadzi z kolei do jego deifikacji przez samych prześladowców, w mechanistycznym procesie preferowanym przez systemy totalitarne w czasach kryzysu.
Statystyka pobrań
Bibliografia
Barge L., René Girard’s Categories of Scapegoats and Literature of the South, “Christianity and Literature” 2001, vol. 50, no. 2, pp. 247–268. DOI: https://doi.org/10.1177/014833310105000206 Google Scholar
Copik I., Ostatni bastion śląskości? Repetycje z twórczości Kazimierza Kutza (wokół filmu Paciorki Jednego Różańca), “Studia Śląskie” 2019, vol. 84, pp. 91–103. Google Scholar
Girard R., Job as Failed Scapegoat, [in:] The Voice from the Whirlwind: Interpreting “The Book of Job”, ed. by L.G. Perdue, W.C. Gilpin, Nashville 1992, pp. 185–207. Google Scholar
Girard R., Job: The Victim of His People, Stanford 1987. DOI: https://doi.org/10.1515/9781503622999 Google Scholar
Girard R., The Scapegoat, transl. by Y. Freccero, Baltimore 1986. Google Scholar
Girard R., Rocha J.C. de Castro, Antonello P., Evolution and Conversion: Dialogues on the Origins of Culture, London 2017. Google Scholar
Klaußmann A.O., Oberschlesien Vor 55 Jahren Und Wie Ich Es Wiedersand, Berlin 1911. Google Scholar
Klich A., Cały ten Kutz: biografia niepokorna, Kraków 2019. Google Scholar
Kutz K., (director), Paciorki jednego różańca [film], 1979. Google Scholar
Kutz K., Scenariusze śląskie, Katowice 1995. Google Scholar
Lewandowski J.F., Historia Śląska według Kutza, Katowice 2004. Google Scholar
McKenna, Plato's Pharmacy, [in:] Violence and Difference: Girard, Derrida, and Deconstruction, Champaign 1992, pp. 27–39. Google Scholar
Mętrak K., Reduta Habryki: recenzja filmu Paciorki jednego różańca, reż. Kazimierz Kutz, Polska 1979, “Kino” 1980, vol. 176, pp. 13–16. Google Scholar
Simonides D., Paciorki śląskiego różańca: historyczno-kulturowe zaplecze śląskich filmów Kazimierza Kutza, [w:] Kutzowisko: o twórczości filmowej, teatralnej i telewizyjnej Kazimierza Kutza, ed. by A. Gwóźdź, Katowice 2000, pp. 68–97. Google Scholar
Tofilska J., Giszowiec: monografia historyczna, Katowice 2016. Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Andrzej Fretschel-Hojarski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
