Zdrowie w pismach polskiego renesansu: Spojrzenie jeszcze jedno

Marek Smoła

doi:10.55225/hppa.369

Autor

Marek Smoła Akademia Nauk Stosowanych w Tarnowie https://orcid.org/0000-0002-0182-6256

DOI:

https://doi.org/10.55225/hppa.369

Słowa kluczowe:

literatura polskiego renesansu, renesans, zdrowie, wychowanie, aktywność fizyczna

Abstrakt

Krótka analiza literatury naukowej, medycznej i traktatów pedagogicznych z epoki renesansu, pozwala na wskazanie licznych wątków związanych ze zdrowiem i sprawnością fizyczną, którym swoją uwagę poświęcali polscy autorzy. Nie wszystkie ich twierdzenia były oryginalne, wiele treści powtarzali za starożytnymi uczonymi. Z drugiej strony podejmowali samodzielne rozważania, formułując – także i naiwnie – różne błędne twierdzenia. Dorobek ten wart jest dostrzeżenia. Wspominani – nie wszyscy przecież – uczeni (teoretycy i praktycy) byli w wielu przypadkach prekursorami tez i pomysłodawcami pewnych działań, które w swoim czasie bez wątpienia staną się nowatorskie.

Statystyka pobrań

Statystyki pobrań nie są jeszcze dostępne

Bibliografia

Barcik M., Syreński Szymon, [w:] PSB, t. 46, Warszawa–Kraków 2009-2010, s. 279-280. Google Scholar

Barycz H., Glaber Andrzej, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. VIII, [red.] K. Lepszy, Wrocław-Kraków-Warszawa 1959-1960, s. 28-30. Google Scholar

Bednarski Z., Bednarska H., Poglądy Józefa Strusia na kiłę w jego dziele „Sphygmicae artis libri quinque”, Wiad. Lek., 1978, 3, s. 213-216. Google Scholar

Bednarski Z., Choroby płuc w dziele Józefa Strusia „Nauki o tętnie ksiąg pięcioro przez Józefa Strusia spisanych”, Pol. Tyg. Lek. 1977, 32, s. 1533-1535. Google Scholar

Bednarski Z., Józef Struś vel Strusiek (1510-1568), Wiadomości Lekarskie,1974, 27, s. 1417-1421. Google Scholar

Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut, t. 2: Piśmiennictwo Staropolskie, Warszawa 1964. Google Scholar

Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut, t. 3: Piśmiennictwo Staropolskie, Warszawa 1965. Google Scholar

Bilikiewicz T., Hajdukiewicz L., Maciej z Miechowa – najwybitniejszy lekarz epoki Odrodzenia, „Lekarz Wojskowy”, 1976. Google Scholar

Bilikiewicz T., Maciej z Miechowa na tle medycyny Odrodzenia, [w:] Maciej z Miechowa 1457−1523. Historyk, geograf, lekarz, organizator nauki, [red.] H. Barycz, Wrocław-Warszawa 1960. Google Scholar

Bugiel W., Nasz najznakomitszy lekarz Odrodzenia, Józef Struś (1510-1568), „Nowiny Lekarskie”, 1908, 20. Google Scholar

Czerenkiewicz M., Literatura renesansowa w Polsce i Europie. Studia dedykowane Profesorowi Andrzejowi Borowskiemu, [red.] J. Niedźwiedź, Kraków 2016. Google Scholar

Delumeau J., Cywilizacja odrodzenia, Warszawa 1987. Google Scholar

Estreicher K., Bibliografia polska, cz. III, t. 25: Pon-Q, [wyd.] S. Estreicher, Kraków 1913. Google Scholar

Filozofia i myśl społeczna XVI wieku, wybrał, opracował, wstępem i przypisami opatrzył L. Szczucki, Warszawa 1977. Google Scholar

Gajda Z., Do historii medycyny wprowadzenie, Kraków 2011. Google Scholar

Górnicki Ł., Dworzanin polski, [oprac.] R. Pollak, t. 1, Wrocław 2004. Google Scholar

Grzybowski A., Sak J., Józef Struś (1510-1568) jako prekursor współczesnej wiedzy o układzie krążenia w 500. rocznicę jego urodzin, „Archiwum Historii Filozofii i Medycyny”, 2011, 74, s. 37-46. Google Scholar

https://ossolineum.pl/index.php/maciej-miechowita-o-dzumie/ Google Scholar

Jandziś S., Migała M., Rys historyczny rozwoju rehabilitacji w Polsce i na świecie, Opole 2015. Google Scholar

Kowolik P., Nurty kultury fizycznej w myśli pedagogicznej polskiego odrodzenia, „Nauczyciel i Szkoła”, Nr 1 (51), 2012, s. 131-139. Google Scholar

Kożuszek W., Jan Benedykt Solfa, lekarz polskiego odrodzenia, Wrocław 1966. Google Scholar

Krakowiecka L., Maciej z Miechowa, Warszawa 1956. Google Scholar

Kurdybacha Ł., Wychowanie i szkolnictwo w okresie Odrodzenia, [w:] Historia wychowania, [red.] Ł. Kurdybacha, t. 1, Warszawa 1965, s. 268-339. Google Scholar

Kwiatkowski M., Książeczki rozkoszne o poczciwem wychowaniu dziatek (1564) i wszystkiej lifflanckiej ziemi opisanie (1567), Kraków 1889. Google Scholar

Lipoński W., Historia sportu, Warszawa 2012. Google Scholar

Lisowski W., Prekursorzy medycyny polskiej, t. 1, Warszawa 2008. Google Scholar

Maciej z Miechowa, Chronica Polonorum, Cracoviae 1521. Google Scholar

Mazur P., Zarys historii szkoły, Kielce-Myślenice 2012. Google Scholar

Mirek M., ,,Alchemicy, medycy, uczeni. Medycyna na przestrzeni wieków”. Ze zbiorów Polskiej Akademii Nauk Biblioteki Gdańskiej, „Toruńskie Studia Bibliologiczne”, 2018, 1 (20), s. 89-115. DOI: https://doi.org/10.12775/TSB.2018.005 Google Scholar

Oczko W., O różnych przypadłościach ciała ludzkiego, [w:] Rozwój kultury fizycznej w okresie odrodzenia i oświecenia, [oprac.] W. Ferens, R. Wroczyński, Wrocław-Warszawa-Kraków 1964. Google Scholar

Olejniczak P., Nauka Strusia o tętnie na tle rozwoju sfigmografii, [w:] J. Struś: Nauki o tętnie ksiąg pięcioro, [red.] J. Wikarjak, [tłum.] J. Wikarjak, M. Wikarjak, Poznań 1968. Google Scholar

Oracki T., Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej od połowy XV do końca XVIII wieku, tom II: L–Ż, Olsztyn 1988. Google Scholar

Osterloff W.K., Historia sportu, Warszawa 1976. Google Scholar

Polak R., Kultura fizyczna i sport w cywilizacji łacińskiej, „Człowiek w Kulturze”, 2000 (13), s. 245-266. Google Scholar

Rej M., Żywot [Wizerunek] człowieka poczciwego [poćciwego], [w:] tegoż, Wybór pism, [oprac.] A. Kochan, Wrocław-Warszawa-Kraków 2006. Google Scholar

Rostański K., Szymon Syreniusz i jego dzieło, ,,Wiadomości Botaniczne” 1997, nr 2. Google Scholar

Schott A., An Early Account of Blood Pressure Measurement by Joseph Struthius (1510-1568), „Medical History”, 1977, 21. DOI: https://doi.org/10.1017/S002572730003828X Google Scholar

Sebastian Petrycy – uczony doby Odrodzenia, [red.] H. Barycz, Wrocław-Warszawa 1957. Google Scholar

Sebastiani Patricii De natura, caussis, symptomatis morbi gallici eiusque curatione quaestio: apud celeberrimam totius Poloniae Academiam Cracouiensis ad disputandum proposta, Cracoviae 1591. Google Scholar

Skalski J., Medycyna w Polsce przedrozbiorowej, [w:] Dzieje medycyny w Polsce, [red.] W. Noszczyk, tom 1: Od czasów najdawniejszych do roku 1914, Warszawa 2015. Google Scholar

Skrzypek M., Józef Struś (1510-1568) – wybitny lekarz i uczony epoki Odrodzenia, Pol. Tyg. Lek., 1975, 3. Google Scholar

Starovolscius S., Scriptorum polonicorum hecatontas, Francofurti 1625. Google Scholar

Struś J., Nauki o tętnie ksiąg pięcioro, [red.] J. Wikarjak, [tłum.] J. Wikarjak, M. Wikarjak, Poznań 1968. Google Scholar

Stryczek M., Aksjologia sportu, Lublin 2011. Google Scholar

Supady J., Życie i działalność wybitnych polskich lekarzy okresu renesansu, Health Promotion & Physical Activity, 2016; 1 (1), s. 106-115. Google Scholar

Wroczyński R., Dzieje oświaty polskiej do roku 1795, Warszawa 1983, t. 1. Google Scholar

Wroczyński R., Powszechne dzieje wychowania fizycznego i sportu, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1985. Google Scholar

Zarębski I., Najwcześniejszy humanistyczny polski traktat pedagogiczny (ok. 1467), Kraków 1957. Google Scholar

Ziomek J., Renesans, Warszawa 1995. Google Scholar

Żukow-Karczewski M., Zielnik Szymona Syreńskiego. Przyczynek do dziejów polskiego zielarstwa, „AURA”, nr 1, 1993. Google Scholar

Żurkowa R., Wokół ,,Zielnika” Szymona Syreniusza, ,,Rocznik Biblioteki PAN w Krakowie” 1985. Google Scholar