Zdrowie w pismach polskiego renesansu: Spojrzenie jeszcze jedno

Marek Smoła

doi:10.55225/hppa.369

Authors

Marek Smoła University of Applied Sciences in Tarnow, Poland https://orcid.org/0000-0002-0182-6256

DOI:

https://doi.org/10.55225/hppa.369

Keywords:

Renaissance, literature of Polish Renaissance, health, upbringing, physical activity

Abstract

The above short analysis of scientific and medical, medicine and didactic treaties of the age of Renaissance allows us to present numerous motifs linked to health and physical fitness, which were in the realm of interest of Polish authors. Not all their statements were original, many notions were taken from ancient scholars. Nevertheless, Polish Renaissance writers undertook the challenge of independent deliberations over the matter of health, formulating- also in a naive way- many faulty theories. These achievements are worth acknowledging. The scholars mentioned in the above article were in many cases forerunners and originators of certain proceedings which undoubtedly in their times were innovative and ground-breaking.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Barcik M., Syreński Szymon, [w:] PSB, t. 46, Warszawa–Kraków 2009-2010, s. 279-280. Google Scholar

Barycz H., Glaber Andrzej, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. VIII, [red.] K. Lepszy, Wrocław-Kraków-Warszawa 1959-1960, s. 28-30. Google Scholar

Bednarski Z., Bednarska H., Poglądy Józefa Strusia na kiłę w jego dziele „Sphygmicae artis libri quinque”, Wiad. Lek., 1978, 3, s. 213-216. Google Scholar

Bednarski Z., Choroby płuc w dziele Józefa Strusia „Nauki o tętnie ksiąg pięcioro przez Józefa Strusia spisanych”, Pol. Tyg. Lek. 1977, 32, s. 1533-1535. Google Scholar

Bednarski Z., Józef Struś vel Strusiek (1510-1568), Wiadomości Lekarskie,1974, 27, s. 1417-1421. Google Scholar

Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut, t. 2: Piśmiennictwo Staropolskie, Warszawa 1964. Google Scholar

Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut, t. 3: Piśmiennictwo Staropolskie, Warszawa 1965. Google Scholar

Bilikiewicz T., Hajdukiewicz L., Maciej z Miechowa – najwybitniejszy lekarz epoki Odrodzenia, „Lekarz Wojskowy”, 1976. Google Scholar

Bilikiewicz T., Maciej z Miechowa na tle medycyny Odrodzenia, [w:] Maciej z Miechowa 1457−1523. Historyk, geograf, lekarz, organizator nauki, [red.] H. Barycz, Wrocław-Warszawa 1960. Google Scholar

Bugiel W., Nasz najznakomitszy lekarz Odrodzenia, Józef Struś (1510-1568), „Nowiny Lekarskie”, 1908, 20. Google Scholar

Czerenkiewicz M., Literatura renesansowa w Polsce i Europie. Studia dedykowane Profesorowi Andrzejowi Borowskiemu, [red.] J. Niedźwiedź, Kraków 2016. Google Scholar

Delumeau J., Cywilizacja odrodzenia, Warszawa 1987. Google Scholar

Estreicher K., Bibliografia polska, cz. III, t. 25: Pon-Q, [wyd.] S. Estreicher, Kraków 1913. Google Scholar

Filozofia i myśl społeczna XVI wieku, wybrał, opracował, wstępem i przypisami opatrzył L. Szczucki, Warszawa 1977. Google Scholar

Gajda Z., Do historii medycyny wprowadzenie, Kraków 2011. Google Scholar

Górnicki Ł., Dworzanin polski, [oprac.] R. Pollak, t. 1, Wrocław 2004. Google Scholar

Grzybowski A., Sak J., Józef Struś (1510-1568) jako prekursor współczesnej wiedzy o układzie krążenia w 500. rocznicę jego urodzin, „Archiwum Historii Filozofii i Medycyny”, 2011, 74, s. 37-46. Google Scholar

https://ossolineum.pl/index.php/maciej-miechowita-o-dzumie/ Google Scholar

Jandziś S., Migała M., Rys historyczny rozwoju rehabilitacji w Polsce i na świecie, Opole 2015. Google Scholar

Kowolik P., Nurty kultury fizycznej w myśli pedagogicznej polskiego odrodzenia, „Nauczyciel i Szkoła”, Nr 1 (51), 2012, s. 131-139. Google Scholar

Kożuszek W., Jan Benedykt Solfa, lekarz polskiego odrodzenia, Wrocław 1966. Google Scholar

Krakowiecka L., Maciej z Miechowa, Warszawa 1956. Google Scholar

Kurdybacha Ł., Wychowanie i szkolnictwo w okresie Odrodzenia, [w:] Historia wychowania, [red.] Ł. Kurdybacha, t. 1, Warszawa 1965, s. 268-339. Google Scholar

Kwiatkowski M., Książeczki rozkoszne o poczciwem wychowaniu dziatek (1564) i wszystkiej lifflanckiej ziemi opisanie (1567), Kraków 1889. Google Scholar

Lipoński W., Historia sportu, Warszawa 2012. Google Scholar

Lisowski W., Prekursorzy medycyny polskiej, t. 1, Warszawa 2008. Google Scholar

Maciej z Miechowa, Chronica Polonorum, Cracoviae 1521. Google Scholar

Mazur P., Zarys historii szkoły, Kielce-Myślenice 2012. Google Scholar

Mirek M., ,,Alchemicy, medycy, uczeni. Medycyna na przestrzeni wieków”. Ze zbiorów Polskiej Akademii Nauk Biblioteki Gdańskiej, „Toruńskie Studia Bibliologiczne”, 2018, 1 (20), s. 89-115. DOI: https://doi.org/10.12775/TSB.2018.005 Google Scholar

Oczko W., O różnych przypadłościach ciała ludzkiego, [w:] Rozwój kultury fizycznej w okresie odrodzenia i oświecenia, [oprac.] W. Ferens, R. Wroczyński, Wrocław-Warszawa-Kraków 1964. Google Scholar

Olejniczak P., Nauka Strusia o tętnie na tle rozwoju sfigmografii, [w:] J. Struś: Nauki o tętnie ksiąg pięcioro, [red.] J. Wikarjak, [tłum.] J. Wikarjak, M. Wikarjak, Poznań 1968. Google Scholar

Oracki T., Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej od połowy XV do końca XVIII wieku, tom II: L–Ż, Olsztyn 1988. Google Scholar

Osterloff W.K., Historia sportu, Warszawa 1976. Google Scholar

Polak R., Kultura fizyczna i sport w cywilizacji łacińskiej, „Człowiek w Kulturze”, 2000 (13), s. 245-266. Google Scholar

Rej M., Żywot [Wizerunek] człowieka poczciwego [poćciwego], [w:] tegoż, Wybór pism, [oprac.] A. Kochan, Wrocław-Warszawa-Kraków 2006. Google Scholar

Rostański K., Szymon Syreniusz i jego dzieło, ,,Wiadomości Botaniczne” 1997, nr 2. Google Scholar

Schott A., An Early Account of Blood Pressure Measurement by Joseph Struthius (1510-1568), „Medical History”, 1977, 21. DOI: https://doi.org/10.1017/S002572730003828X Google Scholar

Sebastian Petrycy – uczony doby Odrodzenia, [red.] H. Barycz, Wrocław-Warszawa 1957. Google Scholar

Sebastiani Patricii De natura, caussis, symptomatis morbi gallici eiusque curatione quaestio: apud celeberrimam totius Poloniae Academiam Cracouiensis ad disputandum proposta, Cracoviae 1591. Google Scholar

Skalski J., Medycyna w Polsce przedrozbiorowej, [w:] Dzieje medycyny w Polsce, [red.] W. Noszczyk, tom 1: Od czasów najdawniejszych do roku 1914, Warszawa 2015. Google Scholar

Skrzypek M., Józef Struś (1510-1568) – wybitny lekarz i uczony epoki Odrodzenia, Pol. Tyg. Lek., 1975, 3. Google Scholar

Starovolscius S., Scriptorum polonicorum hecatontas, Francofurti 1625. Google Scholar

Struś J., Nauki o tętnie ksiąg pięcioro, [red.] J. Wikarjak, [tłum.] J. Wikarjak, M. Wikarjak, Poznań 1968. Google Scholar

Stryczek M., Aksjologia sportu, Lublin 2011. Google Scholar

Supady J., Życie i działalność wybitnych polskich lekarzy okresu renesansu, Health Promotion & Physical Activity, 2016; 1 (1), s. 106-115. Google Scholar

Wroczyński R., Dzieje oświaty polskiej do roku 1795, Warszawa 1983, t. 1. Google Scholar

Wroczyński R., Powszechne dzieje wychowania fizycznego i sportu, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1985. Google Scholar

Zarębski I., Najwcześniejszy humanistyczny polski traktat pedagogiczny (ok. 1467), Kraków 1957. Google Scholar

Ziomek J., Renesans, Warszawa 1995. Google Scholar

Żukow-Karczewski M., Zielnik Szymona Syreńskiego. Przyczynek do dziejów polskiego zielarstwa, „AURA”, nr 1, 1993. Google Scholar

Żurkowa R., Wokół ,,Zielnika” Szymona Syreniusza, ,,Rocznik Biblioteki PAN w Krakowie” 1985. Google Scholar