Choroby odkleszczowe i znaczenie profilaktyki w zapobieganiu zachorowaniom na boreliozę oraz kleszczowe zapalenie mózgu

Agnieszka Gniadek; Halina Walaszek

doi:10.5604/01.3001.0010.7719

Autor

Agnieszka Gniadek Zakład Zarządzania Pielęgniarstwem i Pielęgniarstwa Epidemiologicznego Wydziału Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum https://orcid.org/0000-0003-4179-6730
Halina Walaszek Zakład Pielęgniarstwa, Instytut Ochrony Zdrowia, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Tarnowie

DOI:

https://doi.org/10.5604/01.3001.0010.7719

Słowa kluczowe:

choroby odkleszczowe, profilaktyka

Abstrakt

Zarówno w Europie, jak i w Azji czy Ameryce obserwuje się ciągły wzrost zachorowalności na choroby przenoszone przez kleszcze. Dotyczy to przede wszystkim takich chorób jak: borelioza, kleszczowe zapalenie mózgu, anaplazmoza granulocytarna oraz babeszjoza. Do zakażenia chorobą odkleszczową najczęściej dochodzi na skutek ukłucia przez kleszcza i wprowadzenia drobnoustrojów wraz ze śliną w czasie ssania krwi. Inną drogą zakażenia może być droga pokarmowa (dotyczy to jedynie kleszczowego zapalenia mózgu). Borelioza oraz kleszczowe zapalenie mózgu to choroby, na które w Polsce zapadalność w ostatnich latach wzrasta, stając się z roku na rok znaczącym problemem epidemiologicznym. Podstawową zasadą profilaktyki chorób odkleszczowych są działania indywidualne zapewniające ochronę osobistą osób narażonych na ukłucie przez kleszcza. Do działań takich należą: stosowanie odpowiedniego ubioru, dokładnie okrywającego całe ciało, stosowanie środków ochronnych (repelentów), kontrola całego ciała, szczepienia ochronne przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu, unikanie spożywania surowego mleka i jego przetworów, szybkie i całościowe usunięcie kleszcza z powierzchni ciała, a także umiejętność rozpoznawania początkowych symptomów choroby (np. rumień). Jedynie poprzez podejmowanie takich działań, można skutecznie zahamować wzrost zachorowalności na choroby przenoszone przez kleszcze.

Statystyka pobrań

Statystyki pobrań nie są jeszcze dostępne

Bibliografia

Dutkiewicz J., Cisak E., Wójcik-Fatla A. i wsp. Profilaktyka chorób odkleszczowych. Bezp Pr Nauk Prakt, 2014, 4, 21-23. Google Scholar

Flisiak R., Szechiński J. Chorobyprzenoszone przez kleszcze [w:] Choroby wewnętrzne, pod red.Szczeklik A., Med Prakt, Kraków, 2011, 2165-2173. Google Scholar

Cisak E., Chmielewska-Badora J.,Zwoliński J. i wsp. Choroby przenoszone przez kleszcze. Cz. II. Ludzka anaplazmoza granulocytarna, babeszjoza, bartonelozy, tularemia, gorączka Q, toksoplazmoza. Med Ogólna, 2008, 14(3), 281-290. Google Scholar

Cisak E., Chmielewska-Badora J.,Zwoliński J. i wsp. Choroby przenoszone przez kleszcze: Cz. I. występowanie i biologia kleszczy, kleszczowe zapalenie mózgu, borelioza z Lyme. Med Ogólna, 2008, 14(2),145-155. Google Scholar

Czupryna P., Moniuszko A., Panacewicz S. i wsp. Wpływ czynników klimatycznych, demograficznych i socjoekonomicznych na zapadalnośćna kleszczowe zapalenie mózgu w 6 powiatach województwa podlaskiego w latach 1994-2014. Przegl Epidemiol, 2016, 70(1), 111-114. Google Scholar

Wójcik-Fatla A., Szymańska J., Buczek A. Choroby przenoszone przez kleszcze. Część II. Patogeny Borreliaburgdorferi, Anaplasma phagocytophilum, Babesia microti. Zdr Publ, 2009, 119(2), 217-222. Google Scholar

Paradowska-Stankiewicz I., Chrześcijańska I. Borelioza z Lyme w Polsce w 2013 Roku. Przegl Epidemiol, 2015, 69(4), 897-898. Google Scholar

Zajkowska J., Czupryna P. Kleszczowe zapalenie mózgu – epidemiologia, patogeneza, obraz kliniczny, diagnostyka, profilaktyka i leczenie. Forum Zakażeń, 2013, 4(1), 43-51. Google Scholar

Pancewicz S., Garlicki A., Moniuszko-Malinowska A. i wsp. Diagnostyka i leczenie chorób przenoszonych przez kleszcze. Rekomendacje PolskiegoTowarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych. Przegl Epidemiol, 2015, 69(2), 421-432. Google Scholar

Tylewska–Wierzbanowska S., Chmielewski T. Zoonozy przenoszone przez kleszcze na terenie Polski. Post Mikrob, 2010, 49(3), 191-197. Google Scholar

Godek A. Nowoczesne metody leczenia boreliozy z koinfekcją (antybiotyki, żywienie). Med Rodz, 2014, 3, 147-151. Google Scholar

Grzeszczuk A. Borelioza w praktyce klinicznej, PZWL, Warszawa, 2009. Google Scholar

Krzyczmanik D., Rybacki M., Wittczak T. i wsp. Borelioza i kleszczowe zapalenie mózgu jako współistniejące choroby zawodowe – opis przypadku klinicznego. Med Pracy, 2011, 62(3), 339-344. Google Scholar

Parada-Turska J. Stawowa postać boreliozy – obraz kliniczny i leczenie. Reumatologia, 2013, 51(1), 51–55. Google Scholar

Hermanowska-Szpakowicz T. Borelioza z Lyme – neuroborelioza. [w:] Neuroimmunologia kliniczna, podred. Losy J., Selmaj K., Wydawnictwo Czelej, Lublin, 2007, 207-229. Google Scholar

Kmieciak W., Ciszewski M., Szewczyk E. Choroby odkleszczowe w Polsce – występowanie i trudności diagnostyczne. Med Pracy, 2016, 67(1), 73-86. Google Scholar

Tokarska-Rodak M., Pańczuk A., Kozioł-Montewka M. i wsp. Monoinfekcja Borrelia burgdorferii współzakażenia Borrelia burgdorferi/Anaplasma phagocytophilumu pracowników leśnictwa i rolników. Med Pracy, 2015, 66(5), 645-651. Google Scholar

Wójcik-Fatla A., Szymańska J., Buczek A. Choroby przenoszone przez kleszcze. Część I. Ixodes ricinus jako rezerwuar i wektor patogenów. Zdr Publ, 2009, 119(2), 213-216. Google Scholar

Chmielewski T., Dunaj J., Gołąb E.i wsp. Diagnostyka laboratoryjna chorób odkleszczowych. Rekomendacje Grupy Roboczej, www.kidl.org.pl zakładka Rekomendacje. (data cytowania: 02.04.2016). Google Scholar

Gajda P., Rustecka A., Kalicki B. Babeszjoza człowieka – mało znana choroba odkleszczowa. Pediatr Med Rodz, 2015, 11(1), 75-82. Google Scholar

Rożej-Bielicka W., Stypułkowska-Misiurewicz H., Gołąb E. Babeszjoza u ludzi. Przegl Epidemiol, 2015, 69(3), 605-608. Google Scholar

Matowicka-Karna J., Białas J. Diagnostyka babeszjozy. Diagn Lab, 2009, 45(2), 175-177. Google Scholar

Kłapeć T., Cholewa A. Tularemia – wciąż groźna zoonoza. Med Ogól Nauk Zdr, 2011, 17(3), 155-160. Google Scholar

Mączka I., Tylewska-Wierzbanowska S. Choroby serca jako późne powikłania zakażeń odzwierzęcych przenoszonych przez kleszcze. Post Mikrob, 2012, 51(1), 37-45. Google Scholar

Fiecek B., Chmielewski T., Tylewska- Wierzbanowska S. Zakażenia Bartonella spp. ze szczególnym uwzględnieniem chorób oczu. Post Mikrob, 2012, 51(1), 47-53. Google Scholar

Cisak E., Zwoliński J. (red.): Profilaktyka boreliozy i innych chorób przenoszonych przez kleszcze jako chorób zawodowych, poradnik dla służb BHP, pracowników i pracodawców. Instytut Medycyny Pracy im. Prof. J. Nofera, Łódź, 2011, 23- 35. Google Scholar

Zajkowska J. Pokłucie przez kleszcza a ryzyko wystąpienia kleszczowego zapalenia mózgu. Jak uchronić się przed pokłuciem i zachorowaniem. Forum Zakażeń, 2015, 6(2), 103-109. Google Scholar

Woźniak M., Brukwicka I., Kopański Z. i wsp. Związki stylu życia ze zdrowiem. J Clin Healthcare, 2015, 4, 4-9. Google Scholar

Juczyński Z. Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Warszawa, 2001, 75- 79. Google Scholar