Brain death in cultural context – an outline of the issue

Bogusław Wójcik

doi:10.5604/01.3001.0011.8221

Autor

Bogusław Wójcik Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Tarnowie https://orcid.org/0000-0001-8886-9787

DOI:

https://doi.org/10.5604/01.3001.0011.8221

Słowa kluczowe:

definicje i kryteria śmierci, postęp naukowy

Abstrakt

Pół wieku po wprowadzeniu kryteriów śmierci mózgu przez Nadzwyczajną Komisję Harwardzką Szkoły Medycznej do Zbadania
Definicji Śmierci Mózgowej nie ustają dyskusje na temat ich metodologicznej spójności, biologicznej adekwatności czy zasadności
medycznej. Z jednej strony pojawienie się tych kryteriów rozwiązało niektóre dylematy etyczne wywołane przez rozwój medycyny
i postęp technologiczny, z drugiej jednak strony nie zmieniło potocznych wyobrażeń na temat zjawiska śmierci. Z tych względów
rośnie znaczenie zarówno opinii wskazujących na potrzebę zrewidowania założeń, leżących u ich podstaw, jak i wzywających do przywrócenia poprzedniego status quo. W artykule uzasadniam, że przejawem naiwnego realizmu byłoby bezkrytyczne uznanie, że każde pojęcie naukowe może być zdefiniowane jedynie w terminach pewnego zbioru operacji empirycznych. Równie naiwne byłoby jednak odrzucenie przekonania, że śmierć to fakt biologiczny, który może być badany, opisywany i modelowany zgodnie ze współczesnymi standardami naukowymi.

Statystyka pobrań

Statystyki pobrań nie są jeszcze dostępne

Bibliografia

Morioka, M. (2001). Reconsidering Brain Death: A Lesson from Japan’s Fifteen Years of Experience. Hasting Center Report, 31, no. 4, 41-46. Google Scholar

Kerrigan, M. (2009). Historia śmierci. Zwyczaje i rytuały pogrzebowe od starożytności do czasów współczesnych. S. Klimkiewicz (przeł.). Warszawa: Bellona. Google Scholar

Crowley-Matoka, M. (2016). Problematic Death. W: S.J. Youngner, R.M. Arnold (red.), The Oxford Handbook of Ethics at the End of Life, Oxford: Oxford University Press, 292. Google Scholar

Rębiałkowska-Stankiewicz, M. (2012). Analiza koncepcji zdrowia. W poszukiwaniu drogowskazu do dobrego, twórczego życia. W: Z. Rudnicki (red.), Ars moriendi. Ars vivendi. Ars educandi, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 278-299. Google Scholar

Wijdicks, E.F.M. (2011). Brain Death. Oxford: Oxford University Press, 92. Google Scholar

Youngner, S.J., Arnold, R.M. (2001). Philosophical Debates About the Definition of Death: Who Cares? Journal of Medicine and Philosophy, vol. 26, no. 5, 527-537. Google Scholar

De Mattei, R., (2006). Foreword. W: R. de Mattei (red.), Finis Vitae. Is Brain Death Still Life? SoveriaMannelli: CNR-Rubettino, 7. Google Scholar

Boniolo, G. (2007). Death and Transplantation: Let’s Try to Get Things Methodologically Straight. Bioethics, vol. 21, no. 1, 32. Google Scholar

Wijdicks, E.F.M. (2011). Brain Death. Oxford: Oxford University Press, 92. Google Scholar

Ingvar, D.H., Bergentz, S-E. (1992). Definition of Death and Organ Transplantation. Experiences from Sweden. W: R.J. White, H. Angstwurm, I. Carrasco de Paula (red.), Working Group on the Determination of Brain Death and its Relationship to Human Death. Città del Vaticano: Pontificia Academia Studiarum, 65. Google Scholar

Iwańczuk, W. (2010). Śmierć mózgu, Wrocław: Cornetis, 16. Google Scholar

Chiong, W. (2005). Brain Death without Definition, Hasting Center Report, vol. 35, no. 6, 20-21. Google Scholar

Taylor, R.M. (1997), Reexamining the Definition and Criteria of Death, Seminars in Neurology, vol. 17, no. 3, 269. Google Scholar

Nowacka, M. (2003). Etyka a transplantacje. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 87. Google Scholar

Wijdicks, E.F.M. (2001). The Diagnosis of Brain Death, The New England Journal of Medicine, vol. 344, no. 16, 1218. Google Scholar

Cranford, R.E. (2004). Death, Definition and Determination of. W: S.G. Post (red.), Encyclopedia of Bioethics, vol. 2. New York: Macmillian Reference USA, 606. Google Scholar

Wijdicks, E.F.M. (1995). Determining brain death in adults, Neurology, vol. 45 (5), s. 1003-1011. Google Scholar

Goldenring, J.M. (1985). The brain-life theory: towards a consistent biological definition of humanness, Journal of Medical Ethics, vol. 11, no. 4, 198-204. Google Scholar

Wójcik, B. (2013). Definicje i kryteria śmierci. W: J. Różyńska, W. Chańska (red.), Bioetyka, Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 300-301. Google Scholar

Libera, Z. (1999). Dziedzictwo Frankensteina. W: D. Czaja (red.), Metamorfozy ciała. Świadectwa i interpretacje. Warszawa: Contago, 14. Google Scholar

Wolniewicz, B. (2001). Neokanibalizm i odpady. W: B. Wolniewicz (red.) Filozofia i wartości III, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 260. Google Scholar

Bernard, J. (1994). Od biologii do etyki. Nowe horyzonty wiedzy nowe obowiązki człowieka. J.A. Żelechowska (przeł.), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 36. Google Scholar

Ryle, G. (1951). Systematically Misleading Expressions.W: A. Flew(red.),Essays on Logic and Language-First Series.Oxford: Basil Blackwell, 11-13. Google Scholar

Rothman, D.J. (1991). Strangers at the Bedside: A History of How Law and Bioethics Transformed Medical Decision Making. New York: Basic Books, 3. Google Scholar

Reich, W.T. (1994). The word ‘Bioethics’: Its birth and the legacies of those who shaped it. Kennedy Institute of Ethics Journal, 4, 319-335. Google Scholar

Beauchamp, T.L. Childress, J.F., (1996). Zasady etyki medycznej. W. Jacórzyński (przeł.). Warszawa: KiW. Google Scholar

Szczeklik, A. (2007). Kore. O chorych, chorobach i poszukiwaniu duszy medycyny, Kraków: ZNAK, 190. Google Scholar

Crick, F. (1997). Zdumiewająca hipoteza. B. Chacińska- Abrahamowicz, M. Abrahamowicz (przeł.). Warszawa: Prószyński i S-ka, 17. Google Scholar

Why the Concept of Brain Death is Valid as a Definition of Death. Statement by Neurologists and Others. (2007). W: M. Sánchez Sorondo (red.), The Signs of Death. The Proceedings of the Working Group, Città del Vaticano: Pontificia Academia Studiarum, XXII. Google Scholar

Bresnahan, M.J., Mahler, K. (2010). Ethical Debate Over Organ Donation in the Context of Brain Death, Bioethics, vol. 24, no. 2, 60. Google Scholar

Kerridge, I.H., Saul, P., Lowe, M., McPhee, J., Williams, D. (2002). Death, dying and donation: organ transplantation and the diagnosis of death, Journal of Medical Ethics, vol. 2, 2002, 89. Google Scholar

Emanuel E.J. (2008). The Evolving Norms of Medical Ethics. W: R.M. Green, Aline Donovan, S.A. Jauss (red.), Global Bioethics. Issues of Conscience for the Twenty-First Century. Oxford: Clarndon Press, 62. Google Scholar

Wójcik, B. (2011). Czy pobieranie narządów do przeszczepienia wiąże się z niebezpieczeństwem przyspieszenia śmierci dawcy? – z perspektywy bioetyka, Medycyna Praktyczna, 3, 119- 128. Google Scholar

Van Norman G.A. (1999). A Matter of Life and Death. What Every Anesthesiologist Should Know about the Medical, Legal, and Ethical Aspects of Declaring Brain Death, Anesthesiology, vol. 91, no. 1, 275. Google Scholar

Kastenbaum, R.(1975). Śmierć psychologiczna. W: L. Pearson (red.), Śmierć i umieranie. Postępowanie z człowiekiem umierającym. B. Kamiński (przeł.), Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 22. Google Scholar

Pöppel, E., Edingshaus, A.L. (1998). Mózg - tajemniczy kosmos. M. Skalska (przeł.), Warszawa: PIW, 37-39. Google Scholar

Brèhant, J. (1980). Thanatos. Chory i lekarz w obliczu śmierci. U. Sudolska (przeł.), Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 292. Google Scholar

Wullschläger, J. (2005). Andersen. Życie baśniopisarza. M. Ochab (przeł.), Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 225-226. Google Scholar

Szewczyk, K. (1996). Lęk, nicość i respirator. Wzorce śmierci nowożytnej cywilizacji Zachodu. W: M. Gałuszka, K. Szewczyk (red.), Umierać bez lęku. Wstęp do bioetyki kulturowej. Warszawa-Łódź: Wydawnictwo Naukowe PWN, 14-62. Google Scholar

Vovelle M. (2008). Śmierć w cywilizacji Zachodu. Od roku 1300 po współczesność. T. Swoboda et al. (przeł.), Gdańsk: Słowa/ Obraz Terytoria, 667. Google Scholar

Kastenbaum, R. (1975). Śmierć psychologiczna. W: L. Pearson (red.), Śmierć i umieranie. Postępowanie z człowiekiem umierającym. B. Kamiński (przeł.), Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 20. Google Scholar

Shemie, S.D. (2007). Diagnosis of brain death in children, Lancet Neurology, vol. 6, 87. Google Scholar

Ariès, P. (1989). Człowiek i śmierć, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Google Scholar

Bernat, J.L. (2002). The Biophilosophical Basis of Whole- Brain Death. W: E.F. Paul, F.D. Miller, J. Paul (red.), Bioethics, Cambridge: Cambridge University Press, 329. Google Scholar

Życiński, J. (1993). Granice racjonalności: eseje z filozofii nauki, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 74. Google Scholar