Choroby odkleszczowe i znaczenie profilaktyki w zapobieganiu zachorowaniom na boreliozę oraz kleszczowe zapalenie mózgu

Agnieszka Gniadek; Halina Walaszek

doi:10.5604/01.3001.0010.7719

Authors

Agnieszka Gniadek Department of Nursing Management and Epidemiology Nursing, Faculty of Health Sciences, Jagiellonian University, Krakow, Poland https://orcid.org/0000-0003-4179-6730
Halina Walaszek Section of Nursing, Institute of Health Sciences, State Higher Vocational School, Tarnow, Poland

DOI:

https://doi.org/10.5604/01.3001.0010.7719

Keywords:

tick-borne diseases, prophylaxis

Abstract

The morbidity rate of tick-borne diseases has been rising steadily in Europe as well as in Asia and America. The group of most frequently contracted diseases include borreliosis, tick-borne encephalitis, granulocytic anaplasmosis, and babesiosis. Tick-borne diseases are usually transmitted by a tick bite during which germs get to the victim’s blood with the tick’s saliva. Another way of transmitting the disease might be by the alimentary system (only in the case of tick-borne encephalitis). Borreliosis and tick-borne encephalitis are the diseases the incidence of which has been increasing in Poland in the last few years making them a serious epidemiological threat. The basic principle of tick-borne diseases prophylaxis is raising awareness among individuals exposed to tick bites, which, in turn, provides these individuals with proper protection. These preventive measures include: wearing proper clothes covering the body completely (long-sleeved tops and trousers tucked into the socks), applying tick repellents, checking the body after potential exposure to ticks, vaccination against tickborne encephalitis, avoiding consuming unpasteurised milk and unpasteurised dairy products, quick and careful removal of the whole tick from the body and the ability to recognize early symptoms of the disease (e.g. skin redness). Only by taking these steps can the increase of tick-borne diseases morbidity be stopped.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Dutkiewicz J., Cisak E., Wójcik-Fatla A. i wsp. Profilaktyka chorób odkleszczowych. Bezp Pr Nauk Prakt, 2014, 4, 21-23. Google Scholar

Flisiak R., Szechiński J. Chorobyprzenoszone przez kleszcze [w:] Choroby wewnętrzne, pod red.Szczeklik A., Med Prakt, Kraków, 2011, 2165-2173. Google Scholar

Cisak E., Chmielewska-Badora J.,Zwoliński J. i wsp. Choroby przenoszone przez kleszcze. Cz. II. Ludzka anaplazmoza granulocytarna, babeszjoza, bartonelozy, tularemia, gorączka Q, toksoplazmoza. Med Ogólna, 2008, 14(3), 281-290. Google Scholar

Cisak E., Chmielewska-Badora J.,Zwoliński J. i wsp. Choroby przenoszone przez kleszcze: Cz. I. występowanie i biologia kleszczy, kleszczowe zapalenie mózgu, borelioza z Lyme. Med Ogólna, 2008, 14(2),145-155. Google Scholar

Czupryna P., Moniuszko A., Panacewicz S. i wsp. Wpływ czynników klimatycznych, demograficznych i socjoekonomicznych na zapadalnośćna kleszczowe zapalenie mózgu w 6 powiatach województwa podlaskiego w latach 1994-2014. Przegl Epidemiol, 2016, 70(1), 111-114. Google Scholar

Wójcik-Fatla A., Szymańska J., Buczek A. Choroby przenoszone przez kleszcze. Część II. Patogeny Borreliaburgdorferi, Anaplasma phagocytophilum, Babesia microti. Zdr Publ, 2009, 119(2), 217-222. Google Scholar

Paradowska-Stankiewicz I., Chrześcijańska I. Borelioza z Lyme w Polsce w 2013 Roku. Przegl Epidemiol, 2015, 69(4), 897-898. Google Scholar

Zajkowska J., Czupryna P. Kleszczowe zapalenie mózgu – epidemiologia, patogeneza, obraz kliniczny, diagnostyka, profilaktyka i leczenie. Forum Zakażeń, 2013, 4(1), 43-51. Google Scholar

Pancewicz S., Garlicki A., Moniuszko-Malinowska A. i wsp. Diagnostyka i leczenie chorób przenoszonych przez kleszcze. Rekomendacje PolskiegoTowarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych. Przegl Epidemiol, 2015, 69(2), 421-432. Google Scholar

Tylewska–Wierzbanowska S., Chmielewski T. Zoonozy przenoszone przez kleszcze na terenie Polski. Post Mikrob, 2010, 49(3), 191-197. Google Scholar

Godek A. Nowoczesne metody leczenia boreliozy z koinfekcją (antybiotyki, żywienie). Med Rodz, 2014, 3, 147-151. Google Scholar

Grzeszczuk A. Borelioza w praktyce klinicznej, PZWL, Warszawa, 2009. Google Scholar

Krzyczmanik D., Rybacki M., Wittczak T. i wsp. Borelioza i kleszczowe zapalenie mózgu jako współistniejące choroby zawodowe – opis przypadku klinicznego. Med Pracy, 2011, 62(3), 339-344. Google Scholar

Parada-Turska J. Stawowa postać boreliozy – obraz kliniczny i leczenie. Reumatologia, 2013, 51(1), 51–55. Google Scholar

Hermanowska-Szpakowicz T. Borelioza z Lyme – neuroborelioza. [w:] Neuroimmunologia kliniczna, podred. Losy J., Selmaj K., Wydawnictwo Czelej, Lublin, 2007, 207-229. Google Scholar

Kmieciak W., Ciszewski M., Szewczyk E. Choroby odkleszczowe w Polsce – występowanie i trudności diagnostyczne. Med Pracy, 2016, 67(1), 73-86. Google Scholar

Tokarska-Rodak M., Pańczuk A., Kozioł-Montewka M. i wsp. Monoinfekcja Borrelia burgdorferii współzakażenia Borrelia burgdorferi/Anaplasma phagocytophilumu pracowników leśnictwa i rolników. Med Pracy, 2015, 66(5), 645-651. Google Scholar

Wójcik-Fatla A., Szymańska J., Buczek A. Choroby przenoszone przez kleszcze. Część I. Ixodes ricinus jako rezerwuar i wektor patogenów. Zdr Publ, 2009, 119(2), 213-216. Google Scholar

Chmielewski T., Dunaj J., Gołąb E.i wsp. Diagnostyka laboratoryjna chorób odkleszczowych. Rekomendacje Grupy Roboczej, www.kidl.org.pl zakładka Rekomendacje. (data cytowania: 02.04.2016). Google Scholar

Gajda P., Rustecka A., Kalicki B. Babeszjoza człowieka – mało znana choroba odkleszczowa. Pediatr Med Rodz, 2015, 11(1), 75-82. Google Scholar

Rożej-Bielicka W., Stypułkowska-Misiurewicz H., Gołąb E. Babeszjoza u ludzi. Przegl Epidemiol, 2015, 69(3), 605-608. Google Scholar

Matowicka-Karna J., Białas J. Diagnostyka babeszjozy. Diagn Lab, 2009, 45(2), 175-177. Google Scholar

Kłapeć T., Cholewa A. Tularemia – wciąż groźna zoonoza. Med Ogól Nauk Zdr, 2011, 17(3), 155-160. Google Scholar

Mączka I., Tylewska-Wierzbanowska S. Choroby serca jako późne powikłania zakażeń odzwierzęcych przenoszonych przez kleszcze. Post Mikrob, 2012, 51(1), 37-45. Google Scholar

Fiecek B., Chmielewski T., Tylewska- Wierzbanowska S. Zakażenia Bartonella spp. ze szczególnym uwzględnieniem chorób oczu. Post Mikrob, 2012, 51(1), 47-53. Google Scholar

Cisak E., Zwoliński J. (red.): Profilaktyka boreliozy i innych chorób przenoszonych przez kleszcze jako chorób zawodowych, poradnik dla służb BHP, pracowników i pracodawców. Instytut Medycyny Pracy im. Prof. J. Nofera, Łódź, 2011, 23- 35. Google Scholar

Zajkowska J. Pokłucie przez kleszcza a ryzyko wystąpienia kleszczowego zapalenia mózgu. Jak uchronić się przed pokłuciem i zachorowaniem. Forum Zakażeń, 2015, 6(2), 103-109. Google Scholar

Woźniak M., Brukwicka I., Kopański Z. i wsp. Związki stylu życia ze zdrowiem. J Clin Healthcare, 2015, 4, 4-9. Google Scholar

Juczyński Z. Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Warszawa, 2001, 75- 79. Google Scholar