Humanities and Cultural Studies

Henri Michaux (1899–1984) — „przygoda prawdziwego życia”

2024-08-27T21:44:21+02:00

Poniższy artykuł stanowi próbę lapidarnego przedstawienia kilku zasadniczych motywów, pojęć, metafor składających się na poetyckie i artystyczne dzieło Henriego Michaux. Zaproponowane ujęcie przyjmuje właśnie metaforę „przygody prawdziwego życia” za przyjętą przez samego Michaux zasadę pierwszą tak życia, jak i tworzenia, gdzie między jednym a drugim istnieje ścisła egzystencjalna więź.

Autour de la parole d’un céphalophore : "Etty Hillesum" de Sylvie Germain

2025-04-10T19:44:48+02:00

Etty Hillesum de Sylvie Germain, ouvrage à caractère biographique qualifié par l’auteur de « bio-résonance », est un texte brodé sur le canevas du journal intime et des lettres d’une jeune femme disparue à l’âge de 29 ans dans une chambre à gaz d’Auschwitz. La présente étude montre comment, sous la plume de Sylvie Germain, la personne biographiée s’érige en céphalophore, conformément aux différentes significations métaphoriques que l’auteur donne à ce vocable. À la fois, étant donné que le texte se présente comme « forme-sens », selon l’expression de Bruno Blanckeman, notre analyse met en lumière certains aspects de l’écriture qui s’inscrivent dans la thématique de la céphalophorie.

Czytanie „Cranford” jako „cottagecore text”

2024-06-20T09:58:26+02:00

Internet aesthetics, such as “cottagecore,” are beginning to be discussed in various academic settings. Given its close connection to reading and its love for books, the cottagecore aesthetic seems to be a worthy choice of topic in the course of literary analysis. Using Elizabeth Gaskell’s novel Cranford (1853) as a case study, this article opens the discussion on what literary and cultural matters ought to be included in determining a “cottagecore text” (beyond the mere inclusion of its most salient visual motifs). Furthermore, the study introduces the notion of a “cottagecore reading,” speculating on what themes such a reading might selectively include. Among the many examples are materiality, particularly ephemeral creations, or more marginalised activities, such as those of the domestic realm or those which are feminine-themed. The article, therefore, proposes a close-reading analysis of Cranford, serving as an example of how such a reading might actually look. Consequently, various unique insights into one of Gaskell’s most popular novels can also be gained. Moreover, some surprising parallels are to be observed between people’s current use of social-media and the motivations behind the practice of certain genteel customs. As a result, this unique reading showcases the applicability of contemporary nostalgia-based aesthetics as versatile frameworks for studying and analysing classic literary works, the study of which may prove useful for future researchers of modern aesthetics in general.

Tekstowa perspektywa mitologii Sylvii Plath

2025-09-22T08:52:23+02:00

Pośmiertna publikacja tomu Ariel Sylvii Plath w 1965 roku zapoczątkowała powstanie mitu Plath, splatając jej tragiczną śmierć z odbiorem jej twórczości. Podczas gdy wielu krytyków, zwłaszcza o feministycznych poglądach, próbowało odejść od napędzanej biografią dychotomii szalonej kobiety/geniusza, często nieświadomie utrwalali mit, ciągle skupiając się na kontekstach biograficznych, a nie na twórczości Plath. W niniejszym artykule przeanalizowano przełomowy esej Marjorie Perloff z 1984 roku, zatytulowany The Two Ariels, w którym autorka krytykuje wpływ redaktorski Teda Hughesa na tom Ariel, argumentując, że jego zmiany zniekształciły zamierzoną przez Plath narrację o kobiecej wściekłości i nadziei, kładąc nacisk na śmierć i rozpacz. Choć Perloff przywraca oryginalną strukturę narracyjną Plath, autorka artykułu twierdzi, że twórczość Plath nadal funkcjonuje w ramach wyznaczonych przez Hughesa, koncentrując się na wierszach, które pominął. W związku z tym artykuł apeluje o bardziej rygorystyczną krytykę tekstu Ariela i jego paratekstów, opowiadając się za podejściem filologicznym, które pozwoliłoby na bardziej wyważone zrozumienie twórczości Plath, wolne od ograniczeń mitologizacji.

Steve Marcus i „jad pokoju”

2025-10-07T08:34:52+02:00

Artykuł analizuje twórczość Steve'a Marcusa, który w swojej sztuce reinterpretuje żydowskie rytuały i tożsamość, korzystając z języka współczesnego pop-artu. Ukazując sprzeczności współczesnego życia żydowskiego, Marcus łączy humor, tradycję oraz wizualny język kontrkultury. Jego prace, wpisujące się w ideę Bein HaShmashot — symbolicznego zmierzchu, czasu przejścia i twórczej niejednoznaczności — unikają sztywnych granic, tworząc pełne humoru, a zarazem refleksyjne spojrzenie na wiarę i kreatywność.

"Niejaki Piórko" Henriego Michaux w Polsce

2025-05-21T20:10:18+02:00

Poniższe rozważania dotyczą teatralnej obecności w Polsce zbioru krótkich opowiadań autorstwa Henriego Michaux zatytułowanego Niejaki Piórko. Moje tym tematem zainteresowanie datuje się od czasu zorganizowanej w maju 2021 roku w Instytucie Filologii Romańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego konferencji naukowej, której podwójny, francusko-polski tytuł brzmiał „Henri Michaux — artiste aux multiples expériences” / „Henri Michaux — artysta o wielu doświadczeniach”.

"Szyja żyrafy" Judith Schalansky, czyli kto się boi Inge Lohmark

2025-10-03T11:04:48+02:00

Artykuł koncentruje się na Bildungsroman autorstwa współczesnej niemieckiej pisarki Judith Schalansky. Książka Szyja żyrafy to powieść wielopłaszczyznowa, która opowiada między innymi o „oderwaniu się” wschodnich Niemiec od reszty kraju, co doprowadza do powolnego wyludnienia tego regionu i pogorszenia warunków życia. Autorka tekstu przybliża czytelnikom życiorys i twórczość Judith Schalansky, recenzuje powieść Szyja żyrafy i podaje przykłady innych powieści niemieckich pisarzy i pisarek, którzy poruszają w twórczości podobne wątki społeczne.

Twórczość niemieckojęzycznych pisarzy z tłem migracyjnym na przykładzie powieści Fatmy Aydemir "Dżiny"

2025-10-29T16:05:12+01:00

Pisarze niemieckojęzyczni z tłem migracyjnym zaznaczają coraz mocniej swoją obecność na rynku literackim. Należą do nich zarówno pisarze, który przybyli do Niemiec z kraju urodzenia, jak też autorzy już urodzeni w Niemczech.
O ile autorzy pierwszej grupy mierzą się w swoich utworach z problemami asymilacji z obcym sobie społeczeństwem, a przede wszystkim z kryzysem tożsamościowym, z poczuciem wyobcowania, o tyle autorzy młodego pokolenia tematyzują historię pokolenia swoich rodziców z czasu dzieciństwa i dorastania w ojczyźnie, ich doświadczenia w Niemczech. Ważne miejsce w ich utworach zajmuje również aspekt etnograficzny.
Fatma Aydemir jest pisarką urodzoną w Niemczech, w rodzinie tureckich imigrantów. W powieści Dżiny ukazuje losy tureckich imigrantów, z całym bogactwem emocji ludzi zawieszonych między krajem pochodzenia a krajem, który miał stać się ich nową ojczyzną. Niezwykle ważne jest także krytyczne spojrzenie autorki na społeczeństwo Niemiec z punktu widzenia przybyszy.